Blog

Nieswoiste zapalenie jelit (IBD – inflammatory bowel disease) jest wieloczynnikowym zaburzeniem występującym u psów i kotów, mająca cechy przewlekłej choroby jelit i w znaczący sposób wpływająca na jakość życia zwierzęcia.

Choroby jelit dzieli się na:

• zależne od diety
• reagujące na antybiotykoterapię
• reagujące na leczenie glikokortykosteroidami
• oporne na leczenie

Choroba może obejmować jelito cienkie, jelito grube lub obydwa te odcinki. Dokładne przyczyny odpowiadające za rozwój IBD nie są znane. Podejrzewa się, że mogą to być czynniki genetyczne, reakcje układu odpornościowego i immunologicznego błony śluzowej jelit, czynniki środowiskowe, czy czynniki mikrobiologiczne.

U niektórych ras częściej występuje IBD:

• Basenji
• Owczarek Niemiecki
• Buldog francuski
• Yorkshire terrier
• Bokser

Wpływ czynników środowiskowych jest istotną przyczyną rozwoju IBD. Wykazano, że sytuacje stresogenne u kotów mają związek z występowaniem innych chorób na tle zapalnym, takich jak idiopatyczne zapalenie pęcherza moczowego, dlatego też można podejrzewać, że stres może przyczyniać się do rozwoju IBD u kotów.

W przebiegu IBD opisuje się również dysbiozę, czyli zaburzenie prawidłowego ekosystemu mikrobiologicznego w jelitach.

OBJAWY KLINICZNE IBD to:

• wymioty
• biegunka
• obecność strawionej lub świeżej krwi w kale
• utratę masy ciała i pogorszenie łaknienia
• całkowita utrata apetytu

Rozpoznanie IBD polega przede wszystkim na wykluczeniu innych chorób o podobnym obrazie klinicznym. U kotów szczególnie trudne może być różnicowanie ciężkiej postaci IBD od dobrze zróżnicowanego chłoniaka.

Rozpoznania różnicowe:

• Przyczyny ze strony układu pokarmowego : pasożyty, bakterie chorobotwórcze, grzyby i algi
• Nowotwory: chłoniak, guz z komórek tucznych, gruczolakorak, mięśniakomięsak gładkokomórkowy, gastrinoma
• Zaburzenia strukturalne i czynnościowe: alergia pokarmowa, nietolerancja pokarmowa, długotrwała obecność ciała obcego
• Przyczyny niezwiązane z układem pokarmowym: zakażenia wirusowe, wirus białaczki kotów, wirus niedoboru immunologicznego kotów
• Upośledzenie czynności narządu: choroba wątroby, choroba nerek, zapalenie trzustki, nadczynność tarczycy, niedoczynność kory nadnerczy
• Przewlekłe narażenie na substancje trujące
• U kotów z przewlekłą biegunką z jelita grubego powinno się wykonać badanie przesiewowe w kierunku inwazji Tritrichomonas foetus

DIAGNOSTYKA

Badanie morfologiczne krwi
W badaniu morfologicznym krwi może występować niedokrwistość nieregeneratywną jako skutek utraty krwi z przewodu pokarmowego. Wzrost liczby komórek zapalnych - neutrofili czy eozynofili związane z nadżerkowymi bądź wrzodziejącymi uszkodzeniami ściany jelita.

Badanie biochemiczne i testy serologiczne
Wyniki badania biochemicznego zazwyczaj są przydatne w diagnostyce zaburzeń dotyczących innych narządów, które mogą powodować objawy ze strony przewodu pokarmowego. U kotów z IBD często opisuje się obniżony poziom białka oraz łagodne podwyższenie aktywności enzymów wątrobowych. U psów i kotów z przewlekłą chorobą jelita cienkiego może występować obniżone stężenie kobalaminy - witaminy B12 w surowicy, które jest wynikiem zaburzeń jej wchłaniania. Niedobór kobalaminy u zwierząt z IBD może opóźniać wyleczenie, nawet w przypadku zastosowania celowanej terapii.

Diagnostyka obrazowa
Badanie radiologiczne jamy brzusznej może być przydatne w celu oceny przyczyn zapalenia żołądka i jelit niezwiązanych z układem pokarmowym (np. nowotwór).

Badanie ultrasonograficzne jamy brzusznej ma ogromną wartość diagnostyczną w ocenie rozsianych zmian błony śluzowej przewodu pokarmowego, grubości ściany jelita i powiększenia krezkowych węzłów chłonnych obserwowanych w przebiegu IBD. Badanie USG umożliwia pobranie biopsji ściany przewodu pokarmowego w miejscach, w których wykazuje ona ogniskowe pogrubienie oraz powiększonych węzłów chłonnych w celu uzyskania próbek do badania cytologicznego.

Badanie histopatologiczne wykonuje się do ostatecznego potwierdzenia IBD.

LECZENIE

Dieta Właściwa reakcja na dietę próbną pozwala zaklasyfikować chorobę zwierzaka jako enteropatię dietozależną. Pierwszą możliwością, jest wprowadzenie diety ze zmienionym antygenem czyli z nowym źródłem białka lub z białkiem hydrolizowanym. Dietę należy wprowadzać stopniowo, zwiększając jej udział w ciągu 4-7 dni. U psów poprawę kliniczną obserwuje się zazwyczaj po upływie 1-2 tygodni od momentu zmiany diety.

Antybiotykoterapia
Dobra reakcja na leczenie wskazuje, że u zwierzęcia występuje biegunka reagująca na leczenie antybiotykami. Antybiotykoterapia zwykle prowadzona jest przez 28 dni. Jeżeli po zaprzestaniu podawania antybiotyku u zwierzęcia powrócą objawy kliniczne choroby, wówczas wdraża się u niego długotrwałą antybiotykoterapię.

Leczenie przeciwzapalne i immunosupresyjne
U pacjentów, którzy nie zareagowali na dietę próbną lub próbne leczenie antybiotykowe, zwykle podaje się glikokortykosteroidy .Jeśli pacjent zareaguje na leczenie, dawkę leku zaczyna się stopniowo zmniejszać.

Leczenie wspomagające przy użyciu probiotyków

ROKOWANIE

Dobra reakcja pacjenta na dietę związana jest z bardzo dobrym rokowaniem na co najmniej rok od momentu ustalenia rozpoznania. Połowa psów z przewlekłymi enteropatiami reaguje na leczenie glikokortykosteroidami. Podanie innych leków immunosupresyjnych można rozważyć, jeżeli u pacjenta występuje cięższa postać choroby lub przewiduje się u niego poważne działania uboczne związane ze stosowaniem leków. Według badań jedynie u 1/4 psów z IBD dochodzi do całkowitej remisji, w 50% przypadków objawy kliniczne nawracają. Kilkanaście % pacjentów poddaje się eutanazji z powodu słabej lub braku reakcji na leczenie.