Śledziona jest narządem układu limfatycznego, włączonym w układ krążenia. Najważniejszymi funkcjami śledziony są:
- wpływ na liczbę płytek krwi
- wpływ na objętość, hematokryt i produkcję erytrocytów
- rezerwuar krwi
- filtracja krwi
- fagocytoza i rozkład komórek przez makrofagi
- funkcje immunologiczne
- organ krwiotwórczy w życiu płodowym
Nienowotworowe choroby śledziony
- Powiększenie śledziony - należy odróżnić powiększenie całości śledziony od niesymetrycznego jej powiększenia spowodowanym występowaniem guzów. Przyczynami splenomegalii mogą być zastoje w śledzionie, infekcje, hemopoeza pozaszpikowa, skręt śledziony, inwazje pasożytnicze. Objawy często są niespecyficzne tj. gorączka, wymioty, apatia, osłabienie, bolesność jamy brzusznej, krwiomocz, powiększenie wątroby, powiększenie jamy brzusznej.
- Pierwotny skręt śledziony - skręcenie śledziony wokół naczyń wnękowych, dochodzi do zaciśnięcia naczyń żylnych i zastoju krwi w wątrobie. Choroba dotyka w większości rasy duże i olbrzymie. Objawy zależą od stopnia skrętu śledziony, mogą to być apatia, wymioty, wzmożone pragnienie, wielomocz, bladość błon śluzowych, bolesność powłok brzusznych. W przypadku pacjentów, u których nie pojawią się komplikacje rokowanie jest pomyślne.
- Zawał śledziony - w większości przypadków jest to powikłanie choroby podstawowej związanej z nadmierną krzepliwością. Występują rzadko i w większości u psów średnich i dużych ras w starszym wieku. Małe pojedyncze zawały znajdowane są często zupełnie przypadkowo.
- Pęknięcie śledziony - najczęściej w skutek tępych urazów brzucha. Spotykane często u starszych psów, których śledziona jest zmieniona przez guzy. Objawy zależą od ilości i szybkości utraty krwi, są to: apatia, osłabienie, napięte powłoki brzuszne, wymioty, omdlenia.
Nowotwory śledziony
Spotyka się je często i stanowią około 6% wszystkich guzów diagnozowanych u psów. Najczęściej występują mięsaki naczyń krwionośnych (ok. 65%), pozostałe to chłoniaki, mięsaki plazmatycznokomórkowe. Mimo dobrego zaopatrzenia w naczynia krwionośne, śledziona jest rzadko miejscem tworzenia się przerzutów, natomiast nowotwory śledziony dają przerzuty do wątroby, serca, płuc. Guzy początkowo nie dają żadnych objawów lub niewyraźne objawy ogólne. Dopiero, gdy osiągnął znaczne rozmiary można zaobserwować powiększenie obwodu brzucha, wymioty, osłabienie.
Diagnostyka chorób śledziony
Badania laboratoryjne różnią się w zależności od przebiegu i stadium choroby. Leukocytoza w badaniu morfologicznym przemawia za zapaleniem śledziony, eozynofilia może oznaczać naciek w przebiegu eozynofilowego zapalenia żołądka, niedokrwistość i trombocytopenia wskazują na krwawienia.
Badania obrazowe wykonuje się przy każdorazowym podjerzeniu chorób śledziony. Zdjęcie RTG przeglądowe jamy brzusznej pozwala ocenić zarys śledziony oraz ewentualne zmiany guzowate, dodatkowo przy ich stwierdzeniu wykonuje się zdjęcie klatki piersiowej w celu wykluczenia przerzutów. Badanie ultrasonograficzne jest nieinwazyjną metodą badania śledziony pozwalającą ocenić wielość, zmiany w miąższu, poszerzenia naczyń i jednocześnie istniejącą limfadenopatię.
Badania histopatologiczne bardzo ważne badanie, dające nam odpowiedź na pytanie "co to". Po otrzymaniu wyników wiemy, w którym kierunku iść dalej z leczeniem. Czy to były łagodne zmiany i po usunięciu narządu przestajemy się martwić, czy też nowotwory wymagające dalszego leczenia.
Splenectomia
Decyzję, czy śledziona zostanie usunięta podejmuje się indywidualnie w każdym przypadku. Przy stwierdzeniach guzów leczeniem z wyboru jest zabieg usunięcia całej śledziony w celu uniknięcia implantacji komórek nowotworowych w jamie brzusznej czy niekontrolowanemu pęknięciu guza.